Jr 31, 2 -  Wróci do własnego kraju po niewoli i długiej wędrówce - por. Pwt 12,9; Ps 95[94],11. 
Jr 31, 3 -  Miłość Boża przewyższa wszystkie niewierności i grzechy narodu wybranego - por. w. 20. 
Jr 31, 4 -  O odnowieniu życia religijno-moralnego; "bębenkami" - jednocześnie instrument muzyczny i ozdoba kobieca. 
Jr 31, 6 -  Strażnicy obwieszczają m.in. początek świąt (nowiu księżycowego). 
Jr 31, 8 -  Tj. z Babilonu. Powrót pod opieką Bożą będzie łatwy i dostępny nawet dla ułomnych i chorych. 
Jr 31, 9.20 -  Mieszkańcy byłego państwa północnego. Por. Oz 11,1.8n. 
Jr 31, 12 -  Błogosławieństwo Boże po powrocie z niewoli w postaci urodzaju plonów i obfitych stad. 
Jr 31, 14 -  Ze zwierząt ofiarnych. 
Jr 31, 15 -  Matka Józefa i Beniamina (Rdz 30,22nn; Rdz 35,16-20), a babka Efraima i Manassesa, dwóch protoplastów pokoleń państwa północnego (Rdz 41,51n). Rama była miejscowością leżącą 8 km od Jerozolimy, na pograniczu między Izraelem a Judą. 
Jr 31, 19 -  "Uderzyłem się w biodro" - gest żalu i pokuty. "Hańba młodości" nawiązuje do schizmy religijnej i późniejszego bałwochwalstwa w państwie północnym. 
Jr 31, 22 -  "Chwiejna" - wielu Izraelitów wahało się powrócić do zniszczonego kraju. "Pan... o męża" - wiersz trudny i niezbyt jasny. Najprawdopodobniej chodzi o jakiś cudowny znak zachęcający opornych Judejczyków do powrotu (inaczej LXX) do własnej ziemi. Będzie to albo wznowienie dawnej miłości narodu (niewiasta) do Boga (mąż), albo idzie o perspektywę beztroskiego życia w kraju po powrocie z niewoli. Nieliczna grupa Ojców Kościoła i starszych egzegetów dopatrywała się tu aluzji do dzieła i życia Najświętszej Maryi Panny (chodziłoby jednak o sens przystosowany, a nie zamierzony przez autora). 
Jr 31, 26 -  Oderwana refleksja należąca do zupełnie innego proroctwa lub raczej glosa wprowadzona następnie do tekstu. 
Jr 31, 27 -  Zapewnia im pomyślny rozwój. 
Jr 31, 29 -  Ustanie sarkastyczne przysłowie na temat zbiorowej odpłaty w ST, powtarzane chętnie w okresie upadku religijno-moralnego pod koniec monarchii. Sens: cierpienia spotykają człowieka za winy przodków, więc wyrabianie należytej postawy moralnej nie jest celowe, a nawet zbędne. Jr zapowiada w przyszłym okresie odnowienia odpowiedzialność jedynie osobistą. Ez 18,1-32 zakazuje używania tego przysłowia, ustalając, że "umrze tylko osoba, która zgrzeszyła" (Ez 18,4). 
Jr 31, 31-34 -  Proroctwo o Nowym Przymierzu, które zawrze Bóg w okresie odnowienia ze swoim ludem. Jezus powołał się na nią na Ostatniej Wieczerzy ustanawiając Nowe Przymierze we Krwi swojej (
Jr 31, 32 -  Przymierze synajskie. 
Jr 31, 33 -  Nowe Prawo tego przymierza nie będzie czymś narzuconym z zewnątrz i nakazanym, lecz spontanicznym dążeniem ich serca. 
Jr 31, 34 -  Wszyscy uczestnicy Nowego Przymierza otrzymają wewnętrzny dar oświecający. Por. Ez 36,26nn; Jl 3,1n. 
Jr 31, 35 -  Niezmienne prawa natury ustalone przez Boga gwarantują wieczną przynależność Izraela do Pana. Wiersze nie łączą się bezpośrednio z proroctwem o Nowym Przymierzu. 
Jr 31, 38 -  "Wieża Chananeela" - por. Za 14,10; Ne 3,1; Ne 12,39. "Brama Narożna" - por. 2 Krl 14,13; Za 14,10. 
Jr 31, 39 -  Nazwy bliżej nieznane. 
Jr 31, 40 -  "Dolina" - Ge-Hinnom, zob. Jr 19,6. "Brama Końska" - zob. 
Czytaj komentarze do Ewangelii wiara.pl