Wydawnictwo Pallottinum

Pismo Święte

Starego i Nowego Testamentu

STARY TESTAMENT
1 Księga Machabejska
Powrót na stronę główną
Wyszukiwarka
ZMIEŃ KSIĘGĘ LUB / I ROZDZIAŁ
WYSZUKAJ W BIBLII
Szukaj tylko w tej księdze (1 Mch)

Matatiasz i jego synowie


2
W tym czasie powstał Matatiasz, syn Jana, syna Symeona, kapłan z pokolenia Joariba1 z Jerozolimy, który mieszkał w Modin1. Miał on pięciu synów: Jana, który miał przydomek Gaddi, Szymona, który miał przydomek Tassi, Judę, który miał przydomek Machabeusz2, Eleazara, który miał przydomek Auaran, i Jonatana, który miał przydomek Apfus. Kiedy zobaczył on świętokradztwa, które się działy między ludem w Judzie i w Jerozolimie, powiedział:
«Biada mi! Dlaczego się urodziłem?
Czy po to, żeby oglądać upadek mego narodu
i upadek Świętego Miasta?
Oto zasiedli tam po to,
żeby wydać je w ręce nieprzyjaciół,
a świątynię w ręce cudzoziemców.
Świątynia stała się podobna do człowieka bez czci,
a wspaniałe jej naczynia zabrano do niewoli.
Niemowlęta3 jego mordowano na ulicach,
a młodzieńcy [padali] pod nieprzyjacielskim mieczem.
10 Jakiż naród nie rozciągał nad nim władzy
i siłą nie zabierał z niego łupów!
11 Wszystkie jego ozdoby zrabowano:
niegdyś wolne - stało się niewolnikiem.
12 I oto wniwecz obrócona jest świętość nasza,
piękność nasza i chwała nasza,
a poganie je zbezcześcili.
13 Na cóż więc nam jeszcze życie?»
14 Matatiasz i jego synowie rozdarli swoje szaty, włożyli na siebie wory i gorzko płakali.



Wybuch powstania


15 Wtedy do miasta Modin przybyli królewscy wysłańcy, którzy zmuszali do odstępstwa przez uczestnictwo w składaniu ofiary. 16 Wielu spomiędzy Izraelitów przyszło do nich. Gdy jednak zebrali się Matatiasz i jego synowie, 17 wtedy królewscy wysłańcy zwrócili się do Matatiasza słowami:
«Ty jesteś zwierzchnikiem, sławnym i wielkim w tym mieście, a powagę twoją umacniają synowie i krewni. 18 Teraz więc ty pierwszy przystąp i wykonaj to, co jest polecone w królewskim dekrecie, tak jak to uczyniły już wszystkie narody, a nawet mieszkańcy Judy i ci, którzy pozostali w Jerozolimie. Za to ty i synowie twoi będziecie należeli do królewskich przyjaciół4, ty i synowie twoi będziecie zaszczytnie obdarzeni srebrem, złotem i innymi darami».
19 Na to jednak Matatiasz odpowiedział donośnym głosem: «Jeżeli nawet wszystkie narody, które mieszkają w państwie podległym królewskiej władzy, na znak posłuszeństwa swemu królowi odstąpiły od kultu swych ojców i zgodziły się na jego nakazy, 20 to jednak ja, moi synowie i moi krewni będziemy postępowali zgodnie z przymierzem, które zawarli nasi ojcowie. 21 Niech nas [Bóg] broni od przekroczenia prawa i jego nakazów! 22 Królewskim rozkazom nie będziemy posłuszni i od naszego kultu nie odstąpimy ani na prawo, ani na lewo».
23 Zaledwie skończył mówić te słowa, pewien człowiek, Judejczyk, przystąpił do ołtarza w Modin, ażeby złożyć ofiarę, zgodnie z królewskim dekretem. 24 Gdy zobaczył to Matatiasz, zapłonął gorliwością i zadrżały mu nerki, i zawrzał gniewem, który był słuszny5. Pobiegł więc i zabił tamtego obok ołtarza. 25 Zabił wtedy także królewskiego urzędnika, który zmuszał do składania ofiar, ołtarz zaś rozwalił. 26 Zapałał gorliwością o Prawo i tak uczynił jak Finees Zambriemu, synowi Saloma6.
27 Wtedy też Matatiasz zaczął w mieście wołać donośnym głosem: «Niech idzie za mną każdy, kto płonie gorliwością o Prawo i obstaje za przymierzem». 28 Potem zaś on sam i jego synowie uciekli w góry, pozostawiając w mieście wszystko, co tylko posiadali.



Pierwsze walki


29 Wtedy wielu z ludzi, którzy szukali tego, co sprawiedliwie i słuszne, udało się na pustynię7 i tam przebywało 30 razem ze swoimi dziećmi, żonami i bydłem. Wszystko bowiem, co złe, zwaliło się na nich. 31 Do urzędników zaś królewskich i do wojska, które było w Jerozolimie, w Mieście Dawidowym, doniesiono, że ludzie, którzy wzgardzili królewskim rozkazem, poszli na pustynię do jaskiń. 32 Wielu więc udało się za nimi w pościg, a kiedy ich napotkali, rozłożyli się obozem naprzeciwko nich. Potem rozpoczynali z nimi walkę w dzień szabatu8. 33 Mówili do nich: «Dość już! Wyjdźcie i uczyńcie to, co głosi królewski rozkaz, a będziecie żyli». 34 Odpowiedzieli: «Nie wyjdziemy, nie będziemy robili tego, co głosi królewski rozkaz, i nie znieważymy szabatu». 35 Zaraz więc [tamci] zaczęli walczyć przeciwko nim. 36 Oni jednak ani im nie odpowiedzieli, ani kamieniami na nich nie rzucali, ani nawet jaskiń nie zatarasowali. 37 Mówili tylko: «Umrzyjmy wszyscy z czystym sumieniem! Niebo i ziemia są naszymi świadkami, że wy niesprawiedliwie nas mordujecie». 38 Natarli [tamci] na nich w czasie walki [prowadzonej] w szabat, tak że zostali oni pozabijani, a także ich żony, dzieci - blisko tysiąc ludzi - i bydło.
39 Kiedy Matatiasz i jego przyjaciele dowiedzieli się o tym, bardzo ich opłakiwali, 40 a jeden do drugiego mówił: «Jeżeli wszyscy będziemy tak postępowali jak nasi bracia i [w szabat] nie będziemy walczyć z poganami o nasze życie i nasze ustawy, to teraz bardzo szybko zgładzą nas z ziemi». 41 Tego więc dnia postanowili: «Jeśliby jakikolwiek człowiek w dzień sobotni wyszedł walczyć przeciwko nam, my będziemy z nim walczyli, żebyśmy nie zginęli wszyscy, tak jak zginęli nasi bracia w jaskiniach»9.



Działalność Matatiasza


42 Wtedy przyłączyło się do nich zgromadzenie asydejczyków10. Izraelici mocni i odważni, z których każdy dobrowolnie stanął w obronie Prawa. 43 Wszyscy również, którzy uciekali od złego, przyłączyli się do nich i wzmocnili ich. 44 W ten sposób utworzyli on wojsko i w gniewie uderzyli na grzeszników11, a w swej zapalczywości - na ludzi wiarołomnych; reszta zaś szukała ratunku w ucieczce do pogan.
45 Matatiasz i jego przyjaciele obchodzili [wszystkie miejscowości] i rozwalali ołtarze12 46 oraz obrzezywali nieobrzezane dzieci, jakie tylko spotkali na izraelskich ziemiach. 47 Prześladowali synów pychy13, a szczęście sprzyjało ich postępowaniu. 48 Tak więc bronili Prawa przed poganami i królami i nie pozostawili grzesznikowi pola do działania.



Śmierć Matatiasza


49 Kiedy zbliżyły się dni śmierci Matatiasza, powiedział do swoich synów:
«Teraz jest czas, w którym pycha jest górą, czas karania,
czas, [kiedy panuje żądza] zniszczenia i straszliwy gniew.
50 Teraz więc, dzieci, brońcie Prawa,
a nawet życie swoje oddajcie za przymierze, zawarte z waszymi ojcami.
51 Pamiętajcie o tym, jak postępowali ojcowie,
co czynili za swojego życia,
a zdobędziecie wielką chwałę
i imię wasze wiecznie [wspominać będą].
52 Czyż nie w czasie pokusy Abraham okazał się wiernym?
I zostało mu to poczytane za sprawiedliwość14.
53 Józef w czasie największych trudności zachował przykazanie
i został panem Egiptu15.
54 Nasz praojciec Finees za swoją wielką gorliwość
otrzymał obietnicę kapłaństwa na wieki16.
55 Jozue za zachowanie Bożego polecenia
został sędzią Izraela17.
56 Kaleb za to, że przed zgromadzeniem wydał świadectwo,
otrzymał ziemię w dziedzictwo18.
57 Dawid za swoją pobożność
odziedziczył na wieki tron królewski19.
58 Eliasz w nagrodę za swoją wielką gorliwość o Prawo
został zabrany do nieba20.
59 Chananiasz, Azariasz i Miszael przez wiarę
zostali wyratowani z płomienia21.
60 Daniel dzięki swej niewinności
z paszczy lwów został ocalony22.
61 Tak możecie przejść myślą jedno pokolenie po drugim
i przekonacie się, że nie zawiedzie się ten,
kto w Nim pokłada swe nadzieje.
62 Nie obawiajcie się zatem pogróżek grzesznego człowieka23,
bo jego chwała to gnój i robactwo;
63 dziś się wywyższa, a jutro już go się nie znajdzie,
bo powrócił do swego prochu i przepadły jego zamysły24.
64 Synowie! Bądźcie mężni i mocni w [zachowaniu] Prawa,
przez nie bowiem dostąpicie chwały.
65 Oto wasz brat Szymon. Wiem, że jest on człowiekiem rozważnym. Jemu będziecie posłuszni po wszystkie dni, bo on będzie wam zastępował ojca, 66 a Juda Machabeusz, który od samej młodości odznacza się nadzwyczajną siłą, będzie dowódcą waszego wojska i będzie prowadził wojnę z ludami. 67 Wy więc ściągnijcie do siebie tych wszystkich, którzy przestrzegają Prawa, i w imieniu swego ludu wykonajcie pomstę! 68 Ściśle odpłaćcie poganom, a trzymajcie się przepisów Prawa!»
69 Potem udzielił im swego błogosławieństwa i został dołączony do swoich przodków. 70 Zmarł w roku sto czterdziestym szóstym25 i został pochowany w rodzinnych grobach w Modin. Cały Izrael opłakiwał go z bardzo wielkim żalem.
 1 Mch 2 
zmien-rozdzial zmien-rozdzial poprzedni-rozdzialnastepny-rozdzial
WSTĘP
««  1 Mch 2  »»

1 Mch 2, 1 - Joarib, czyli Jojarib - zob. 1 Krn 24,7. Modin - dziś el-Midje, 12 km na wschód od Liddy.

1 Mch 2, 4 - Przydomek ten (="Młot") stał się określeniem całej rodziny, powstania, a nawet męczenników, którzy wtedy ponieśli śmierć za wiarę i ojczyznę.

1 Mch 2, 9 - Wlg: "starców".

1 Mch 2, 18 - Zaszczytny tytuł, udzielany przez króla w dowód łaski.

1 Mch 2, 24 - Wlg: "według Prawa".

1 Mch 2, 26 - Zob. Lb 25,6-15. Tutaj pisownia imion jest grecka.

1 Mch 2, 29 - Judzka. Por. Hbr 11,38.

1 Mch 2, 32 - Zob. 2 Mch 6,11.

1 Mch 2, 41 - Żydzi nie przyjęli tej decyzji za obowiązującą.

1 Mch 2, 42 - Pobożni zorganizowani Żydzi, którzy występowali przeciwko wpływom pogańskim. Później podzielili się na faryzeuszów i esseńczyków. Tych ostatnich obecnie lepiej znany dzięki znaleziskom w Qumran.

1 Mch 2, 44 - Tych, którzy zostali poganami.

1 Mch 2, 45 - Pogańskie.

1 Mch 2, 47 - Syryjczyków.

1 Mch 2, 52 - Por. Rdz 15,6; Rdz 22,1-18.

1 Mch 2, 53 - Por. Rdz rozdz. 37 [->Rdz 37,1]; Rdz rozdz. 39-41 [->Rdz 39,1].

1 Mch 2, 54 - Por. Lb 25,6-13.

1 Mch 2, 55 - Por. Lb 14,6-9.30.38; Lb 27,18-21; Pwt 31,3-8.

1 Mch 2, 56 - Por. Lb 13,30; Lb 14,6-9.24.30.38; Joz 14,6-15.

1 Mch 2, 57 - Por. 2 Sm rozdz. 7 [->2 Sm 7,1].

1 Mch 2, 58 - Por. 1 Krl 19,10.14; 2 Krl 2,11n.

1 Mch 2, 59 - Por. Dn rozdz. 3 [->Dn 3,1].

1 Mch 2, 60 - Por. Dn rozdz. 6 [->Dn 6,1].

1 Mch 2, 62 - Króla Antiocha IV Epifanesa i jego urzędników.

1 Mch 2, 63 - Ps 146[145],4.

1 Mch 2, 70 - Rok 166 przed Chr.

Czytaj komentarze do Ewangelii wiara.pl